Αλλεργική Ρινίτιδα

Αλλεργική Ρινίτιδα

Το  κείμενο δεν  είναι ιατρική εργασία και  δεν απευθύνεται  σε  υγειονομικούς. Είναι η αποτύπωση της καθημερινής μου συναναστροφής   με τους ασθενείς και συνοδούς τους

Τι είναι η αλλεργική ρινίτιδα;

Αλλεργική ρινίτιδα είναι η φλεγμονή που δημιουργείται στο εσωτερικό της μύτης και οφείλεται σε αλλεργική αντίδραση από αλλεργιογόνα τα οποία συνήθως βρίσκονται με τη μορφή σωματιδίων στον αέρα.

Τυπικά συμπτώματα αλλεργικής ρινίτιδας

• Καταρροή και ρινική συμφόρηση
• Φτάρνισμα
• Κνησμός στο εσωτερικό της μύτης και στα μάτια

Η αλλεργική ρινίτιδα είναι μία πολλή συνηθισμένη χρόνια ασθένεια και έχει υπολογιστεί ότι επηρεάζει 40 έως 60 εκατομμύρια ανθρώπους στις ΗΠΑ.

Άτομα των οποίων οι οικογένειες έχουν ιστορικό αλλεργιών είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν και να διαγνωστούν με αλλεργική ρινίτιδα. Η γενετική τάση για ανάπτυξη αλλεργικής ρινίτιδας και άλλων αλλεργικών καταστάσεων όπως είναι το άσθμα και η ατοπική δερματίτιδα (έκζεμα) είναι γνωστή ως ατοπία.

Έως και το 40% των ατόμων με αλλεργική ρινίτιδα έχουν επίσης άσθμα και έως και το 80% όσων έχουν διαγνωστεί με άσθμα αναφέρουν ότι έχουν συμπτώματα αλλεργικής ρινίτιδας.

Τύποι αλλεργικής ρινίτιδας

• Εποχική ρινίτιδα: Προκαλείται σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο από την έκθεση σε υπαίθρια αλλεργιογόνα όπως η γύρη από τα φυτά. Ονομάζεται και πυρετός εκ χόρτου.
• Ετήσια ρινίτιδα: Είναι μόνιμη, υπάρχει όλο το χρόνο και προκαλείται από αλλεργιογόνα τα οποία είναι ανεξάρτητα εποχής όπως η σκόνη, οι τρίχες των ζώων και οι μύκητες.
• Επαγγελματική ρινίτιδα: Είναι η αντίδραση που προκαλείται στο ρινικό βλεννογόνο από σωματίδια που συναντώνται σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον εργασίας όπως για παράδειγμα το αλεύρι σε ένα αρτοποιείο.

Κλινική εικόνα και συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας

Τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας μπορεί να αναπτυχθούν λίγα λεπτά μετά από την έκθεση στο αλλεργιογόνο. Τα πιο συχνά εμφανιζόμενα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Φτάρνισμα
• Βούλωμα, καταρροή και φαγούρα στη μύτη
• Ερυθρότητα και κνησμός στα μάτια (αλλεργική επιπεφυκίτιδα)
• Βήχας που προκαλείται από οπισθορρινική καταρροή ( αίσθημα φλέματος κολλημένο στο λαιμό).
• Οίδημα γύρω από τα μάτια
• Πονόλαιμος
• Πονοκέφαλος

Σε άτομα με ιστορικό άσθματος μπορεί να εμφανιστεί

• Αναπνευστική δυσφορία
• Συριγμός κατά την αναπνοή
• Αίσθημα σφιξίματος στο στήθος.

Αιτίες που προκαλούν αλλεργική ρινίτιδα

Η αλλεργική αντίδραση πυροδοτείται από ένα τύπο αντισώματος που ονομάζεται ανοσοσφαιρίνη Ε ( Ige)  το οποίο ενεργοποιείται αφού εκτεθεί σε ένα αλλεργιογόνο όπως η γύρη. Τα αντισώματα Ιge προκαλούν απελευθέρωση χημικών ουσιών όπως η ισταμίνη που προκαλούν φλεγμονή στη μύτη και στη γύρω περιοχή από αυτή.

Αιτίες εποχικής ρινίτιδας

Η έκθεση στη γύρη είναι η κύρια αιτία της εποχικής ρινίτιδας. Οι μύκητες ή κοινώς η μούχλα συμμετέχουν και αυτοί στην εκδήλωση της νόσου. Η γύρη που παράγεται από τα φυτά κυρίως τους ανοιξιάτικους και καλοκαιρινούς μήνες καθιστά αυτή την περίοδο ως έντονα αλλεργική. Η γύρη των λουλουδιών, των φυτών, των δέντρων μεταφέρεται μέσω του αέρα ή  και των εντόμων στο περιβάλλον και εύκολα ενεργοποιεί το ανώτερο αναπνευστικό σύστημα των ανθρώπων.

Αίτια της ετήσιας ρινίτιδας

Τα αλλεργιογόνα που προκαλούν την αντίδραση υπάρχουν όλο το χρόνο. Αυτά συνήθως βρίσκονται:

• Στα ακάρεα
• Στα κατοικίδια ζώα (τρίχωμα, περιττώματα, βιολογικά υγρά)
• Σε τρωκτικά
• Έντομα (κατσαρίδες)

Αίτια επαγγελματικής ρινίτιδας

Τα συμπτώματα αυτού του τύπου της ρινίτιδας εμφανίζονται μόνο σε ένα συγκεκριμένο εργασιακό περιβάλλον. Πολλές φορές μπορεί να συνυπάρχουν και να επηρεάζουν αλλεργιογόνα που προκαλούν ετήσια ρινίτιδα όπως οι αλλεργίες στα ζώα. Παραδείγματα αιτιών επαγγελματικής ρινίτιδας είναι:

• Η σκόνη των σιτηρών
• Αλεύρι που επηρεάζει τους αρτοποιούς
• Latex που επηρεάζει ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό από τα γάντια
• Πρωτεΐνες ψαριών θαλασσινών που επηρεάζουν εργαζόμενους στην παραγωγή ή την εστίαση.

Παράγοντες που επιδεινώνουν και επιβαρύνουν την αλλεργική αντίδραση;

• Καπνός τσιγάρου η ξύλου
• Αναθυμιάσεις
• Υγρασία
• Ρύπανση
• Αλλαγές στη θερμοκρασία.

Παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα ανάπτυξης αλλεργικής ρινίτιδας:

• Εισπνοή καπνού τσιγάρου κατά την παιδική ηλικία.
• Κάπνισμα κατά την εγκυμοσύνη
• Έντονη υγρασία, μούχλα στο σπίτι.

Πώς γίνεται η διάγνωση της αλλεργικής ρινίτιδας;

Η διάγνωση γίνεται συνήθως από την κλινική εικόνα και τα συμπτώματα που αναφέρονται από το πάσχον άτομο. Πολλές φορές απαιτούνται και πρόσθετες εξετάσεις οι οποίες περιλαμβάνουν τη χορήγηση πολύ μικρών ποσοτήτων συγκεκριμένων αλλεργιογόνων για να διαπιστωθεί εάν προχωράει μία αλλεργική αντίδραση. Αυτές οι δοκιμασίες μπορεί να γίνουν με:

• Ενδοδερμική εξέταση. Είναι ο πιο ακριβής τρόπος για να προσδιοριστεί εάν ένα άτομο πάσχει από αλλεργική ρινίτιδα. Πιθανά αλλεργιογόνα όπως γρασίδι, γύρη τοποθετούνται κάτω από το δέρμα με πολλή λεπτή βελόνα. Μετά από 20 λεπτά η περιοχή εξετάζεται για αλλεργική αντίδραση η οποία συνήθως περιλαμβάνει κοκκίνισμα του δέρματος και κνησμό τοπικό.
• Επιδερμικά τεστ. Είναι ο πιο συνηθισμένος και κοινός τύπος δερματικού τεστ. Περιλαμβάνει το τρύπημα ή το ξύσιμο του δέρματος σε διάλυμα που περιέχει αλλεργιογόνα. Τα αποτελέσματα αυτά γίνονται γνωστά μέσα σε 10 με 20 λεπτά.
• Εξέταση αίματος. Αυτή η μέθοδος επιλέγεται συχνά αν μία αντίδραση σε ένα αλλεργιογόνο είναι πιο σοβαρή.   Στην εξέταση αίματος αναζητούμε το επίπεδο του αντισώματος ανοσοσφαιρίνης  E Ige στο αίμα όταν εκτίθεται σε διαφορετικά αλλεργιογόνα. Όσο περισσότερη Ige υπάρχει όταν εισάγεται ένα αλλεργιογόνο τόσο πιο πιθανό είναι το προσβεβλημένο άτομο να είναι αλλεργικό σε αυτό το αλλεργιογόνο.

Θεραπεία αλλεργικής ρινίτιδας

Θεραπεία που να εξαφανίζει τη νόσο δεν υπάρχει. Η φαρμακευτική προσπάθεια επικεντρώνεται στη μείωση ή και εξαφάνιση των συμπτωμάτων μετά από μία αλλεργική αντίδραση.

Η ισταμίνη είναι μία από τις χημικές ουσίες που απελευθερώνονται στον οργανισμό μετά από αλλεργική αντίδραση. Τα αντισταμινικά χορηγούνται  για να περιορίσουν την απελευθέρωση της ισταμίνης ή να μειώσουν τα αποτελέσματα της μόλις αυτή απελευθερωθεί στον οργανισμό

Αυτά βρίσκονται συνήθως σε μορφή:

• ταμπλέτας
• σιροπιού
• σταγόνες για τα μάτια
• ρινικά spray
• αλοιφές και κρέμες
• ενέσιμου σε ακραίες περιπτώσεις. Τα αντισταμινικά κυκλοφορούν αρκετές δεκαετίες όμως τα τελευταία χρόνια η προσπάθεια τον φαρμακευτικών εταιρειών είναι να παράγουν αντισταμινικά τα οποία έχουν μικρές , λίγες και ήπιες παρενέργειες όπως και μεγαλύτερη διάρκεια δράσης και ταχύτερη έναρξη της αποτελεσματικότητας τους.

Άλλη θεραπευτική μορφή είναι τα ρινικά κορτικοειδή. Αυτά είναι ρινικά spray που μειώνουν το οίδημα και τη φλεγμονή στη μύτη. Όσο πιο σύντομα ξεκινήσει την εφαρμογή τους ένα αλλεργικό άτομο τόσο πιο γρήγορα και αποτελεσματικά μπορούν αυτά τα ρινικά σπρέι να δράσουν.

Οι ρινικές πλύσεις με φυσιολογικό ορό συστήνονται σε κάθε περίπτωση και για να βοηθήσουν στην αποσυμφόρηση της μύτης αλλά κυρίως στο να καθαρίσουμε τους ρινικούς βλεννογόνους από τις βλέννες και τους μικροοργανισμούς.

Αποσυμφορητικά spray για τη μύτη ή από το στόμα μπορούν συμπτωματικά να βοηθήσουν μέχρι η θεραπεία για την αλλεργική ρινίτιδα να αρχίσει να αποδίδει.

Η ανοσοθεραπεία είναι η μέθοδος που εφαρμόζεται σε σοβαρότερες αλλεργικές καταστάσεις και σκοπό έχει με την μακροχρόνια έκθεση του ατόμου στα συγκεκριμένα αλλεργιογόνα να προκαλέσει μία αυτοάνοση απόκριση του οργανισμού σε αυτά.

Καθημερινές συμβουλές για την αποφυγή της γύρης:

Τους μήνες  με  έξαρση της αλλεργικής ρινίτιδας συστήνεται

• Να παραμένουν κλειστά τα παράθυρα και οι πόρτες του σπιτιού
• Σχολαστικό πλύσιμο προσώπου, μαλλιών, ματιών, χεριών
• Αλλαγή φίλτρων γύρης αυτοκινήτου και οικιακών κλιματιστικών
• Παραμονή σε εσωτερικούς χώρους μέχρι το απόγευμα εφόσον είναι δυνατό
• Αποφυγή ενασχόλησης με κηπουρικές εργασίες, κούρεμα γκαζόν
• Χρήση γυαλιών ηλίου
• Αποφυγή εξωτερικών δραστηριοτήτων όπως πικ-νικ, τζόκινγκ ,ποδηλασία
• Αλλαγή ρούχων όταν προέρχεστε από εξωτερική δραστηριότητα.

Για τα ακάρεα συνίσταται: τακτικό πλύσιμο των κλινοσκεπασμάτων σε υψηλή θερμοκρασία

• Καλύμματα των κλινοσκεπασμάτων με άλλα πιο ανθεκτικά
• Καλά αεριζόμενοι χώροι
• Αφαίρεση μαλακών παιχνιδιών, λούτρινων ,μάλλινων υποστρωμάτων από χώρους ύπνου και τακτικό καθαρισμό τους
• Αφαίρεση χαλιών. Προτιμούνται τα ξύλινα πατώματα
• Συχνός καθαρισμός της ηλεκτρικής σκούπας και χρήση μάσκας κατά την λειτουργία της.
• Αντικατάσταση βαριών κουρτινών με στόρια που σκουπίζονται εύκολα.

Για τις αλλεργίες των ζώων προτείνεται:

• Το ιδανικότερο είναι να μην φιλοξενείτε κατοικίδιο εάν έχετε ιστορικό αλλεργικής αντίδρασης σε ζώο. Αν αυτό δεν είναι εφικτό τότε:
• Το κατοικίδιό θα πρέπει να περιορίζεται σε συγκεκριμένους χώρους του σπιτιού και εκτός κρεβατοκάμαρας
• Κάντε μπάνιο το ζώο κάθε εβδομάδα
• Κρατήστε το κατοικίδιο μακριά από χαλιά
• Πλένετε τακτικά όλα τα κλινοσκεπάσματα με τα οποία έρχεται σε επαφή το ζώο
• Χρησιμοποιήστε καθαριστικά αέρα

Αντιμετώπιση καταστάσεων με μύκητες – μούχλα

Η μούχλα αναπτύσσεται σε υγρά και κλειστά περιβάλλοντα όπως: μπάνια υπόγεια, ντουλάπες, στρώματα, ταπετσαρίες, υπνοδωμάτια με ιδιωτικό μπάνιο.

Η αντιμετώπιση σε αυτό το πρόβλημα είναι η παραμονή της κατοικίας όσο το δυνατόν πιο στεγνή και καλά αεριζόμενη. Αρχικά η μούχλα πρέπει να αφαιρεθεί με χλωρίνη ή ειδικά σχεδιασμένο προϊόν για τέτοιους καθαρισμούς. Επιπρόσθετα θα πρέπει:

• Να βελτιωθεί ο εξαερισμός του σπιτιού (άνοιγμα πορτών και παραθύρων, ανεμιστήρες)
• Συχνός καθαρισμός των δωματίων
• Αποφυγή χρήσης υγραντήρα
• Διατήρηση στεγνών χαλιών
• Διόρθωση τυχόν διαρροών υγρασίας στο σπίτι
• Απαλλαγή από φυτά σε γλάστρες εσωτερικού χώρου
• Μεταφορά των αποβλήτων του σπιτιού σε εξωτερικό χώρο
• Φροντίδα απόφραξης υδρορροών και αεραγωγών

Τι επιπλοκές  μπορεί να δημιουργήσει η αλλεργική ρινίτιδα;

Το άτομο που ταλαιπωρείται από αλλεργική ρινίτιδα συνήθως αναφέρει εύκολη κούραση και απόσπαση της προσοχής.

Η δυσκολία στον ύπνο δημιουργεί κόπωση όλη την υπόλοιπη μέρα. Υπάρχει ευερεθιστότητα , μειωμένη συγκέντρωση με αποτέλεσμα η μειωμένη απόδοση στο εργασιακό ή σχολικό περιβάλλον.

Η ρινική συμφόρηση μπορεί να προκαλέσει παθολογικά προβλήματα στο ανώτερο αναπνευστικό όπως είναι

• Εκκριτική ωτίτιδα
• Ρινοφαρυγγίτιδα
• Ιγμορίτιδα
• Ρινικοί πολύποδες
• Λοιμώξεις που έχουν σχέση με την κεφαλή και τον τράχηλο.