Υγρό στο Αυτί

Το  κείμενο δεν  είναι ιατρική εργασία και  δεν απευθύνεται  σε  υγειονομικούς. Είναι η αποτύπωση της καθημερινής μου συναναστροφής   με τους ασθενείς και συνοδούς τους

Τι είναι το υγρό στο αυτί;

Υγρό μπορεί να μαζευτεί στο μέσο αυτί. Ο ασθενής το  καταλαβαίνει σαν μπούκωμα  ή σαν να έχει παραμείνει νερό μετά  το μπάνιο.  Μέσο αυτί είναι η συνέχεια του έξω ακουστικού πόρου και του τυμπάνου  προς τα έσω. Είναι μία κλειστή κοιλότητα όπου το εξωτερικό της τοίχωμα είναι ο τυμπανικός υμένας. Σε αυτή την κοιλότητα υπάρχει ένας σωλήνας  ,η ευσταχιανή σάλπιγγα η οποία επικοινωνεί με τη μύτη και παίζει το ρόλο της βαλβίδας εκτόνωσης των πιέσεων στο μέσο ους. Συγχρόνως, σε αυτή την κοιλότητα υπάρχουν τα οστάρια σφύρα, άκμονας και αναβολέας μέσω των οποίων μεταδίδεται ο ήχος από το τύμπανο στο εσωτερικό  μέρος του αυτιού και ειδικότερα στο ακουστικό νεύρο. Άρα για  να μεταδοθεί σωστά ο ήχος θα πρέπει αυτή η κοιλότητα  να λειτουργεί φυσιολογικά. Όταν μαζεύεται υγρό τα οστά δεν μπορούν να μεταδώσουν τις δονήσεις άρα και τον ήχο με αποτέλεσμα να υπάρχει βαρηκοΐα. Μία φυσιολογική ευσταχιανή  σάλπιγγα δεν επιτρέπει τη συλλογή υγρού στο αυτί. Εξισώνει σωστά τις πιέσεις με κινήσεις ακούσιες αλλά και εκούσιες με αποτέλεσμα ο αερισμός του μέσου αυτιού να μην επιτρέπει τη συλλογή υγρού.

Ένα παράδειγμα εκούσιας λειτουργίας της ευσταχιανής σάλπιγγας είναι όταν βρισκόμαστε σε υψόμετρο και προσπαθούμε κλείνοντας τη μύτη να ξεβουλώσουμε  τα αυτιά μας. Με αυτό τον τρόπο δημιουργούμε εμείς τις συνθήκες εξίσωσης των αυτιών.

Το υγρό στο αυτί φαίνεται εύκολα με την συνηθισμένη και απλή ωτοσκόπηση που μπορεί να κάνει από ένας ανειδίκευτος ιατρός έως και ο ειδικός πού είναι ο ωτορινολαρυγγολόγος.

Αιτία συλλογής υγρού στο αυτί

• Δυσλειτουργία ευσταχιανής σάλπιγγας
• Αδενοειδείς εκβλαστήσεις στο ρινοφάρυγγα
• Όγκοι του ρινοφάρυγγα
• Αλλεργική ρινίτιδα
• Αγγειοκινητική ρινίτιδα
• Ιογενείς λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού
• Ρινικοί πολύποδες
• Ξένα σώματα που τοποθετούν παιδιά στη ρινική θαλάμη
• Μετά από ακτινοβολία στην περιοχή

Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις το πρόβλημα δημιουργείται στη φυσιολογική λειτουργία της ευσταχιανής σάλπιγγας δηλαδή της βαλβίδας εκτόνωσης των πιέσεων. Συνήθως το πρόβλημα βρίσκεται στην άκρη  της ευσταχιανής πού βρίσκεται στο ρινοφάρυγγα. Αδυνατώντας η ευσταχιανή σάλπιγγα να  εξισώσει τις πιέσεις αντιδραστικά, το μέσο αυτί παράγει και κρατάει υγρά τα οποία δεν μπορούν να φύγουν.

Πώς γίνεται η διάγνωση του υγρού στο αυτί

• Με ωτοσκόπηση. Μέσω της διαυγούς τυμπανικής μεμβράνης φαίνεται το υγρό στο μέσο ους είτε δημιουργώντας επίπεδο, είτε αλλοιώνοντας τα ωτοσκοπικά χαρακτηριστικά.
• Με τυμπανόγραμμα. Μελετάται η κινητικότητα της τυμπανικής μεμβράνης όταν σε αυτήν ασκείται μία πίεση. Όταν υπάρχει υγρό πίσω από αυτήν η κινητικότητα της είναι μειωμένη έως καθόλου.
• Με ακουόγραμμα. Είναι χαρακτηριστική η βαρηκοΐα που προκαλεί το υγρό στο μέσο αυτί.
• Με αξονική τομογραφία. Την ζητάω όταν το αίτιο που έχει προκαλέσει τη συλλογή υγρού δεν είναι εύκολα εμφανές από την κλινική εξέταση. Στους ενήλικες που δεν έχουνε ιστορικό ρινολογικό των τελευταίων ημερών πάντα θα πρέπει να σκεφτόμαστε την περίπτωση του όγκου στο ρινοφάρυγγα.

Πώς γίνεται η αφαίρεση του υγρού από το αυτί;

Με μυριγγοτομή ή παρακέντηση. Με μικρή  τομή στην τυμπανική μεμβράνη και αναρρόφηση του υγρού. Είναι μία πράξη που γίνεται στο εξωτερικό ιατρείο με τοπική αναισθησία του τυμπάνου. Με την καθοδήγηση του εξεταστικού μικροσκοπίου γίνεται  πολύ μικρή τομή στη τυμπανική μεμβράνη και αναρρόφηση του υγρού.

Στα μικρά παιδιά θα χρειαστεί για πέντε με δέκα λεπτά μία ήπια μέθη.

Στις περιπτώσεις που πρέπει να αντιμετωπιστεί η αιτία που δημιούργησε το  πρόβλημα στην ευσταχιανή σάλπιγγα,  τότε θα πρέπει να οργανωθεί μαζί με την παρακέντηση του τυμπάνου και η χειρουργική επέμβαση που θα λύσει ολοκληρωτικά το πρόβλημα.

Η συχνότερη επέμβαση η οποία γίνεται για την αντιμετώπιση του αιτίου είναι η αδενοειδεκτομή η αφαίρεση δηλαδή των αδενοειδών εκβλαστήσεων ( κρεατάκια).

Είναι η συχνότερη αιτία δημιουργίας προβλήματος και η πιο συνηθισμένη χειρουργική επέμβαση που γίνεται σε παιδιά μικρής ηλικίας.

Στις περιπτώσεις που το υγρό παραμένει καιρό στο μέσο ους και δεν μπορεί να φύγει με την παρακέντηση και την αναρρόφηση τότε δημιουργούμε συνθήκες τεχνητού αερισμού του μέσου αυτιού με την τοποθέτηση στο τύμπανο  σωλήνα  αερισμού. Τις περισσότερες φορές το σωληνάκι αυτό θα πέσει μόνο του σε έξι μήνες. Σπάνια θα το αφαιρέσουμε εμείς αν δεν το αποβάλει το ίδιο το τύμπανο. Υπάρχουν περιπτώσεις που θέλουμε το σωληνάκι αυτό να παραμείνει περισσότερο χρονικό διάστημα οπότε τοποθετούμε το κατάλληλο για αυτήν την θεραπεία. Όταν κρίνουμε ότι το μέσο αυτί λειτουργεί πλέον φυσιολογικά, τότε το αφαιρούμε.

Μπορεί να φύγει το υγρό χωρίς παρακέντηση;

Αν το υγρό δεν είναι μεγάλο χρονικό διάστημα στο εσωτερικό μέρος του αυτιού θα πρέπει να προσπαθήσουμε φαρμακευτικά για την απομάκρυνση του.

Ο σκοπός της φαρμακευτικής παρέμβασης είναι να μπορέσει το εσωτερικό μέρος της μύτης και του ρινοφάρυγγα  να έχει φυσιολογικές συνθήκες ούτως ώστε η ευσταχιανή σάλπιγγα να μπορέσει να επιτελέσει το έργο της δηλαδή να εξισώνει τις πιέσεις του μέσου αυτιού και της μύτης.

• Σύσταση για καθημερινές ρινοπλύσεις με φυσιολογικό ορό
• Χρήση κορτιζονούχων ρινικών spray
• Αντιβιοτική αγωγή αν συμμετέχουν και στοιχεία φλεγμονής είτε στη μύτη, ρινοφάρυγγα ή μέσο αυτί
• Αντιισταμινική θεραπεία σε περίπτωση αλλεργικής αιτίας
• Κορτικοειδή από το στόμα.
• Εμφυσήσεις στην ευσταχιανή σάλπιγγα. Αυτές γίνονται στο ιατρείο ασκώντας στο ρουθούνι της ευσταχιανής που έχει πρόβλημα πίεση αέρα την ώρα που ο ασθενής καταπίνει νερό. Αυτό ανοίγει την ευσταχιανή από τη μεριά της μύτης και δίνει τη δυνατότητα στην φαρμακευτική αγωγή να δράσει πιο εύκολα

Πονάει η παρακέντηση;

Με την τοποθέτηση ενός ειδικού τοπικού αναισθητικού μπορεί να γίνει η συγκεκριμένη πράξη χωρίς ο ασθενής να καταλάβει ιδιαίτερο πόνο.

Τα μικρά παιδιά είναι λίγο δύσκολο να συνεργαστούν γι αυτό και πάντα σε συνεργασία με τον παιδοαναισθησιολόγο μου θα τους  δώσω για λίγα λεπτά  ήπια μέθη.

Υπάρχουν επιπλοκές από την παρακέντηση;

Παροδικά μπορεί ο ασθενής εκτός από ελαφρύ πόνο να αισθανθεί   ήπια ζαλάδα. Μετά από 10-15 λεπτά τα συμπτώματα αυτά θα υποχωρήσουν.

Εξαιρετικά σπάνια αναφαίρεται η αιφνίδια κώφωση όπως και η μόνιμη διάτρηση του τυμπανικού υμένα.

Διαβάστε για περισσότερα ιατρικά θέματα κάνοντας κλικ εδώ.