Καρκίνος του στόματος και στοματικό Sex

 Ευρήματα παρακολούθησης 500.000 ατόμων από 12 ευρωπαϊκές χώρες τα τελευταία 20 χρόνια δημοσιεύθηκαν στην επιθεώρηση < Journal of clinical oncology >. Διαπίστωσαν ότι από τους 135 συμμετέχοντες οι οποίοι είχαν εμφανίσει καρκίνο του στόματος οι 47 εμφάνιζαν επίσης αντισώματα για το στέλεχος HPV 16 ακόμα και 12 χρόνια πριν την εκδήλωση της ασθένειάς τους.

Το κέντρο ελέγχου λοιμώξεων των ΗΠΑ εκτιμά ότι οι μισοί από όλους τους σεξουαλικά ενεργούς ανθρώπους θα έχουν κάποια στιγμή HPV στη διάρκεια της ζωής τους. Με 6 εκατομμύρια μολύνσεις το χρόνο το HPV είναι το πιο διαδεδομένο αφροδίσιο νόσημα στον κόσμο.

Ο HPV έχει αντικαταστήσει το αλκοόλ και το κάπνισμα ως την κυρίαρχη αιτία του στοματοφαρυγγικού καρκίνου , προκαλεί ανάπτυξη καρκινικών όγκων στο στόμα ενός άνδρα με τον ίδιο τρόπο που προκαλεί στις γυναίκες καρκίνο του τραχήλου της μήτρας .
Πολλοί ιατροί βλέπουν την αύξηση του στοματικού καρκίνου που συνδέεται με τον HPV ως αποτέλεσμα της αλλαγής των σεξουαλικών πρακτικών την τελευταία δεκαετία κυρίως από τη στοματική επαφή.

Είναι προφανές ότι το στοματικό sex δεν είναι ασφαλές sex και οι πιθανότητες να εμφανίσει κάποιος καρκίνο του στόματος αυξάνουν με κάθε τύπο σεξουαλικής επαφής. Η μορφή των καρκίνων αυτών με το στέλεχος 16 προσβάλει νεαρότερες ηλικίες κυρίως άνδρες που δεν είναι καπνιστές και δεν καταναλώνουν αλκοόλ , είναι υψηλότερου κοινωνικοοικονομικού επιπέδου και με καλή στοματική υγιεινή.

Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο ρόλος των Ω.Ρ.Λ και των οδοντιάτρων γιατί η έγκαιρη διάγνωση αυξάνει το ποσοστό πενταετούς επιβίωσης στο 80-85% ενώ σε αντίθετη περίπτωση το ποσοστό δεν ξεπερνά το 20%.

Ο καρκίνος του στόματος και φάρυγγα είναι ο έκτος συχνότερος τόσο στις αναπτυσσόμενες όσο και στις αναπτυγμένες χώρες.

300.000 άτομα κάθε χρόνο πεθαίνουν από τη συγκεκριμένη νεοπλασία παγκοσμίως ενώ στην Ευρώπη τα θύματα ανέρχονται σε 168.000 ετησίως.

Η πρόληψη ενάντια στον καρκίνο του στόματος επικεντρώνεται στην έγκαιρη διάγνωση και την ενημέρωση στις μικρότερες ηλικίες.
Στις ημέρες μας υπάρχει μια καινοτόμος γονιδιακή εξεταστική μέθοδος μέσω του σάλιου. Με αυτό τον τρόπο προσδιορίζονται οι ασθενείς με υψηλότερη πιθανότητα εκδήλωσης του συγκεκριμένου νεοπλάσματος.

Άλλα αξιόπιστα τεστ ανίχνευσης στηρίζονται στην εξέταση του επιθηλίου του βλεννογόνου του στόματος με ειδικό φως το οποίο έχει χαρακτηριστική αντανάκλαση στις προκαρκινικές και καρκινικές περιοχές. Έτσι είναι άμεσα ορατή μια λευκή περιοχή το μέγεθος της οποίας σχετίζεται με τη βλάβη.

Η πρώιμη διάγνωση είναι ένας πραγματικά σημαντικός στόχος όχι μόνο διότι ανιχνεύονται καρκινικές και καρκινικές καταστάσεις αλλά και γιατί ο ασθενής ο οποίος έχει προδιάθεση εμφάνισης καρκίνου του στόματος μπορεί να τροποποιήσει κάποιες συνήθειές του και να προλάβει την όποια πιθανή εξέλιξη της νόσου, για παράδειγμα με τη διακοπή του καπνού του αλκοόλ και τη βελτίωση της στοματικής του υγιεινής.

Οι βλάβες του αρχικού σταδίου προσομοιάζουν με βλάβες άλλων νοσημάτων και συχνά είναι ασυμπτωματικές. Αυτό σημαίνει ότι ο κάθε ασθενής θα πρέπει να εμπιστεύεται ένα γιατρό με στοματολογική εμπειρία όπως Ω.Ρ.Λ , στοματολόγο , οδοντίατρο αλλά θα πρέπει και ο ίδιος να αξιολογεί κάποια προειδοποιητικά σημάδια του στοματικού καρκίνου όπως επίμονος πονόλαιμος ,βήχας που δεν εξηγείται , αποστήματα και πρηξίματα στην περιοχή των λεμφαδένων , δυσκολία στη κατάποση και την ομιλία. Ο Ω.Ρ.Λ. πρέπει να εξετάζει οποιοδήποτε σημάδι επιμένει μετά από 2 εβδομάδες και να προσέχει ιδιαίτερα τα κλινικά χαρακτηριστικά του καρκίνου σε πρώιμο στάδιο όπως

• Διακριτά όρια βλάβης στο στοματικό βλεννογόνο
• Ένα έντονα ερυθρό στοιχείο ( αλλαγή χρώματος)
• Ένα μη ομοιογενές λευκό βλεννογονικό στοιχείο
• Επίμονη εξέλκωση (σαν τραύμα που επιμένει)
• Μέγεθος βλάβης μεγαλύτερο από 1 εκ
• Επίμονες αλλαγές στο βλεννογόνο του στόματος και κυρίως στο έδαφος και την πλάγια επιφάνεια της γλώσσας.

Η διάγνωση δεν είναι τόσο απλή γιατί ο HPV μπορεί να βρίσκεται κρυμμένος και σε λανθάνουσα κατάσταση αλλά να μπορεί να μεταφερθεί για χρόνια. Για το λόγο αυτό δεν έχει νόημα η αλλαγή των σεξουαλικών συνηθειών κάποιου που βρίσκεται σε σταθερή σχέση και ένας από τους δυο βρέθηκε να έχει HPV. Το πιθανότερο είναι ότι έχουν κολλήσει και οι δυο. Για τους υπόλοιπους προτείνεται η αλλαγή στη σεξουαλική συμπεριφορά για να μειωθεί ο κίνδυνος συμπεριλαμβανομένων της λήψης προφυλακτικών μέσων καθώς και της μείωσης των συντρόφων.

Πέρα από αυτά υπάρχει ένα άλλο υποσχόμενο προληπτικό μέσο τουλάχιστον για την επόμενη γενιά αντρών όπως ο εμβολιασμός. Υπάρχουν δυο εμβόλια αυτή τη στιγμή στην αγορά το Gardasil και το Cervarix που στοχεύουν τον HPV 16. Είναι 95% αποτελεσματικά στα κορίτσια και 90% στα αγόρια αν εμβολιαστούν πριν από την έκθεση στον συγκεκριμένο τύπο. Παρά τα εντυπωσιακά αποτελέσματα ο εμβολιασμός είναι ένα διχαστικό ζήτημα για τους γονείς λόγω των παρενεργειών ( ευτυχώς λίγων ) αλλά και της δυσκολίας να δεχθούν ότι εμβολιάζουν ένα παιδί για ένα ιό που σχετίζεται με το sex. Άλλοι γονείς υποθέτουν ότι ο εμβολιασμός αγοριών δεν έχει κανένα νόημα γιατί ο HPV επηρεάζει μόνο τις γυναίκες. Το αποτέλεσμα είναι ότι μόνο το 4% των αγοριών έχει εμβολιαστεί.

Άνδρες άνω των 40, καπνιστές, πότες, με συχνές μυκητιάσεις του στοματοφάρυγγα θετικοί στους HPV 16,18 , ανοσοκατασταλμένοι θα πρέπει να είναι περισσότερο ευαισθητοποιημένοι και οι ίδιοι να κατευθύνουν τους ιατρούς για πιο επισταμένο έλεγχο της στοματικής κοιλότητας.

Δυστυχώς υπολογίζεται ότι το 50-60% των ασθενών θα έχουν μεταστάσεις όταν γίνει η διάγνωση της πρωτοπαθούς εστίας.